Pikëpamjet e ehli sunnetit dhe të shiitëve lidhur me sunneti nebevi-un
Sunneti Nebevi-u (Tradita e Profetit) ka të bëjë me gjërat që i ka folur, që-i ka vepruar dhe i ka sqaruar Resulullahu (s.a.a.). Sunneti Nebevi-u, në pikëpamjen e myslimanëve, pranohet si burimi i dytë, menjëherë mbas urdhëresave fetare, ibadeteve dhe besimeve.
Ehli Sunneti, sunneti nebevi-ut i ka shtuar edhe traditën e Ebu Bekrit, Ymerit, Osmanit dhe Aliut (a.s.).
Këtë e kanë bërë duke u bazuar në këtë hadith:
“Pasoni sunnetin tim dhe të atyre kalifëve të drejtë që vijnë mbas meje, të cilët e kanë arritur udhëzimin në rrugë të drejtë. Përqafojini fort ata (Sikur kur shtrëngoni diçka) me dhëmballët tuaj”
(Musnedi i Ahmed b. Hanbelit, V.4, f.126)
Në këtë drejtim mund të përmendim shembullin e namazit të teravisë', (Sahihi Buhari, V.7, f.99, në kapitullin “Vendet e lejuara përrdorimin e dhunës me qëllim të zbatimit të urdhrit të Allahut”) të cilin Hz Resulullahu (s.a.a.) e kishte ndaluar, ndërsa Ymeri e urdhëroi faljen e të njëjtit në formë të namazit sunnet (namazi jo i obliguar).
Disa prej tyre thonë se, duhet të pasojmë sunnetin e të gjitha sahabeve. Si argument për këtë e citojnë këtë hadith të transmetuar:
“Sahabet janë sikur yjet, cilindo prej tyre ta pasoni,do të arrini në rrugën e drejtë” dhe “Sahabet janë më të besueshmit e popullit tim”
(Sahihi Muslim, Kapitulli Fezailu Sehabe dhe Musnedi i Ahmedit b. Hanbelit V.4, f. 398)
E vërteta e pamohueshme është fakti se hadith-i “sahabet janë sikur yjet”, është një hadith i shpifur si kundërpërgjigje ndaj kësaj thënieje në lidhje me Ehli Bejtin:
“Imamët e Ehli Bejtit janë sikur yjet. Cilindo prej tyre ta pasoni, do të arrini në rrugën e drejtë”
(Deaim-ul Islam” e transmeton El-Kazi)
Dhe, ky hadith është më afër mendjes. Sepse, Imamët e Ehli Bejtit janë shembulli dhe modeli më i mirë në lidhje me diturinë, të përmbajturit, devotshmërinë,rruajtjen dhe frikën nga Allahu. Për këtë të vërtetë kanë dëshmuar, kohë pas kohe, si armiqtë e ithtarëve të Ehli Bejtit, ashtu edhe historia.
Por, hadith-i “Sahabet janë sikur yjet...” është diçka që nuk mund të pranojë mendja e shëndoshë, sepse, në mesin e sahabeve ka pasur edhe të tillë që mbas Hz Resulullahut (s.a.a.) kanë dalë nga feja. (si p.sh. lufta e shpallur nga ana e Ebu Bekrit me emrin Ehli Ride -ata që kanë dalë nga feja-, për shkak të largimit të sahabeve nga feja Aq më shumë, ata kanë rënë në mosmarrëveshje në lidhje me shumë çështje: disa edhe kanë mallkuar njëri tjetrin (Muavija ka urdhëruar mallkimin e Hz Aliut a.s) ; madje ka pasur edhe të tillë që e kanë mbytur njëri-tjetrin për shkak të mospajtimeve”.
(Shumë prej sahabeve e kanë urrejtur Osmanin dhe janë ngritur në kryengritje kundër tij))
Disa sahabe e kanë praktikuar krahasimin përmes logjikës (hadd) për të pirë verë, për të bërë prostitucion dhe plaçkitje. Në histori janë shënuar shumë ngjarje të tilla. Atëherë, cila mendje urdhëron ndjekjen e njerëzve të tillë dhe pranimin e një hadith-i të tillë si të vërtetë?
A është e mundur të arrihet rruga e drejtë duke c ndjekur Muavijen dhe të ngjashmit, i cili luftoi kundër Hz Aliut (a.s.)? (luftërat si Xhemeli, Siffini, Nehrevani dhe të ngjashëm), ndërkaq, dihet se Hz Resulullahu (s.a.a) e ka emëruar Muavijen me “udhëheqësi i rebelëve”: (Ammarin do ta mbysë një grup i rebelëve).
Ngjashëm, si është e mundur që të ndiqen personat, si: Bisr b. Ertat, Mugire b. Shube dhe Amr b. As, që kanë vrarë njerëz të pafajshëm me qëllim të përforcimit të sulltanatit të Emevitëve” O ti lexues i nderuar dhe Zotërues i mendjes, kur ta lexosh thënien “Sahabet janë sikur yjet...” duhet të kuptosh se kjo është një hadith i shpifur,sepse, në këtë hadith është duke iu drejtuar sahabeve, atëherë si është e mundur që një pejgamber të thotë: “O sahabe, ndiqini sahabet”?
Por, nuk mund të dyshohet në thënien: “Ndiqni Imamët e Ehli Bejtit, ata janë që do t'ju shpien në rrugë të drejtë mbas meje”.
Në Sunneti Nebevi ka edhe shumë shembuj dhe dëshmi të ngjashme.
Për këtë arsye, Shiitët thonë se në hadith-in “Pasoni sunnetin tim dhe të atyre kalifëve të drejtë (Hulefai Rashidin) që vijnë mbas meje të cilët e kanë arritur udhëzimin në rrugë të drejtë” kemi të bëjmë me dymbëdhjetë Imamët e pastër të Ehli Bejtit. Sikurse qëi ka urdhëruar Hz Resulullahu (s.a.a) popullit të tij ndjekjen e Kuranit, ashtu edhe ka urdhëruar ndjekjen e Ehli Bejtit.
(Sahihi Tirmidhiu, v.5, f.328, Sahihi Muslim, v.2, f.362: te Nisai Hasaisi në Kenz'ul Ummal, v.1, f.44: Musnedi Ahmed v.5 F.189: Mustedrek-us Sahihejn, v.3, f.148: Sevaik-ul Muhrika, f.148:Tabakat-ul Kubra, v.2, f.194: Tabarani, v.1, 5.131).)
Unë po mundohem që t'i vërtetoj pikëpamjet e Shiitëve vetëm përmes hadith-eve që janë të regjistruara në librat e Ehli Sunnetit, përndyshe në burimet e Shiitëve ka shumë më tepër dëshmi për këto pikëpamje.
(psh. në librin Elikmal të Sadukit transmetohet thënia e Resulullahut: “Mbas meje janë dymbëdhjetë Imamë. 1 pari është Aliu, ndërsa i fundit Kaimi (Mehdiu). Këta janë kalifët dhe trashëgimtarët e mi”)
Padyshim që, Shiitët e konsiderojnë të drejtën e Imamëve të Ehli Bejtit si ligjore dhe se sunneti i tyre është një ixhtihad' (Ardhja deri te gjykimet që kanë të bëjnë me çështjet praktike të fesë, duke u bazura në Kuran dhe Sunnet (shën. i përth.) për Shiitët.
Pikëpamja e Shiitëve është kjo:
“Të gjitha gjykimet dhe urdhëresat fetare të sjella nga ana e Imamëve, bazohen në Librin e Allahut dhe në metodat e Hz Resulullahut (s.a.a.), Hz Aliut (a.s.) dhe të Imamëve të tjerë të pastër. Në të vërtetë, dituria e tyre është trashëguar prej Hz Resulullahut (s.a.a.), që me dëshirën dhe vullnetin e Zotit kanë kaluar tek Imamët (a.s.) e Ehli Bejtit”.
Në lidhje me këtë, Shiitët kanë shumë argumente që edhe dijetarët e Ehli Sunnetit kanë transmetuar në librat e tyre të përmbledhjeve të thënieve dhe të historisë.
Në këtë vend ballafaqohemi me këtë pyetje:
“Atëherë, pse Ehli Sunneti nuk ka vepruar sipas këtyre haditheve, pasi që edhe në librat e tyre paska hadithe të tilla”?
Një çështje tjetër është edhe kjo: Siç cekëm edhe më parë, Shiitët dhe Ehli Sunneti përveç që kanë pasur mosmarrëveshje në lidhje me komentimin e Kuranit, nuk kanë qenë të mendimit të njëjtë edhe në lidhje me komentimin e hadith-eve të Hz Resulullahut (s.a.a:). Për shembull, të dy palët e pranojnë shprehjen “Hulefai Rashidin”, por mosmarrëveshja qëndron aty se për Ehli Sunnetin numri i tyre është vetëm katër, mbas Resulullahut (s.a.a.), ndërsa për Shiitët numri i tyre është dymbëdhjetë dhe këta janë Imamët (a.s.) e Ehli Bejtit.
Kjo mosmarrëveshje ka të bëjë edhe me personat që i ka lavdëruar Kurani ose Resulullahu (s.a.a.) dhe ndaj të cilëve u është urdhëruar nënshtrimi dhe dëgjueshmëria.
Për shembull:
“Dijetarët e popullit tim kanë më shumë virtyte sesa të dërguarit e Beni Israilëve”. Ose: “Dijetarët janë trashëgimtarët e të dërguarve”. (Sahihi Buhari, v.1, dhe Tirmidhiu në kapitullin për diturinë)
Ehli Sunneti për dijetarë të tillë i pranon të gjithë dijetarët e popullit,ndërsa për Shiitët numri i tyre është vetëm dymbëdhjetë dhe ata janë Imamët e pastër nga mëkatet. Për këtë arsye,Shiitët besojnë se përveç Hz Resulullahut (s.a.a.),dymbëdhjetë Imamët janë më të virtytshmit sesa të dërguarit tjerë”
(Sigurisht që për të dërguarit e Ulul Adhimit duhet të parashtrohet tema e veçantë)
E vërteta është se për këtë na dëshmon edhe mendja. Së pari, është cekur se dituria e librit të Kuranit u është dhënë personave të caktuar. Ky është një lloj i caktimit. Hz Resulullahu (s.a.a.) i ka caktuar disa pozita specifike që askush tjetër përveç Ehli Bejtit nuk mund t'i arrijë ata dhe i ka quajtur me emrat:
“anija shpëtuese”,
“Imamët e rrugës së drejtë”,
“fenerët që e ndriçojnë errësirën” dhe
“njëri prej dy amaneteve që i shpëtojnë njerëzit që kanë devijuar dhe që janë duke fjetur”
(Sahihi Buhari, v.1 dhe shih-i Tirmidhi në kapitullin për diturinë)
Prej këtyre shembujve mund të kuptohet se pikëpamja e Ehli Sunnetit është në kundërshtim me përvetësimin e Kuranit dhe Sunneti Nebevi-un.
Përveç kësaj edhe mendja e shëndoshë nuk mund të pajtohet me këtë pikëpamje të Ehli Sunnetit: sepse, sipas kësaj pikëpamjeje mund të kuptojmë se kush janë ata dijetarët e vërtetë prej të cilëve Allahu dëshiron t'i pastrojë të gjitha papastërtitë.
Njëkohësisht mund të vërehet dallimi prej dijetarëve të vërtetë dhe të atyre që i lavdërojnë sunduesit Emevitë dhe Abbasitë që kanë ardhur në pushtet përmes padrejtësive. Prandaj, ekziston një dallim shumë i madh në mes të dijetarëve që i simpatizojnë sunduesit e padrejtë dhe të dijetarëve të Ehli Bejtit, të cilët e kanë trashëguar diturinë përmes një fuqie specifike hyjnore prej baballarëve të tyre (deri te Hz Resulullahu s.a.a.), dhe, sikurse që është vërtetuar edhe në histori, këtë dituri nuk e kanë mësuar prej ndonjë mësuesi tjetër të shkathët.
Ndërsa, dijetarët e Ehli Sunnetit diturinë e tyre e kanë marrë prej Imamëve, si Imam Muhamed Bakir (a.s.), Imam Xhafer Sadiku (a.s.) dhe prej Imam Riza (a.s.), që ua mbylli gojën e 40 kadive (gjyqtarëve) në praninë e kalifit Memun. Po.ashtu, nuk ka ekzistuar ndonjë dijetar tjetër që do të mund të krahasohej me këta Imam në asnjë aspekt dhe se ka ekzistuar një dallim shumë i madh në mes tyre.(El-ik-ul Ferid-Fusul Muhimme, v.3, f.43)
Një dallim tjetër në mes Imamëve të Ehli Bejtit dhe Imamëve të katër mez-hebeve të pranuara është se në shumë çështje të jurisprudencës (fikh) mund të vërehet mospajtimi në mes Imamëve të Ebli Sunnetit, ndërsa tek Imamët e Ehli Bejtit nuk vjen në shprehje një gjë e tillë. Në anën tjetër, nëse i pranojmë pikëpamjet e Ehli Sunnetit në lidhje me përgjithësimin e ajeteve dhe të hadith-eve kjo pikëpamje pas shumë shekujsh do të hapë rrugën e shfaqjes së mijëra mez-hebeve dhe të mendimeve të reja. Ndoshta për këtë arsye, dijetarët e Ehli Sunnetit duke. qenë të vetëdijshëm për pavlefshmërinë e kësaj pikëpamjeje dhe rrezikut që i kanosej unitetit të besimit, u detyruan që ta mbyllin derën e ixhtihadit.
Besimi Shiitë mbështetet në nënshtrimin absolut ndaj urdhrave të Allahut dhe të Të Dërguarit të tij. Dhe, ky nënshtrimi kërkon që gjatë çdo shekulli myslimanët të mblidhen përreth Imamëve, të cilët dituritë e nevojshme për myslimanët i pranojnë përmes vullnetit hyjnor. Për këtë arsye, askush nuk ka të drejtë që, duke përgënjeshtruar Allahun dhe të Dërguarin, të marrë përsipër shpifjen e ndonjë mez-hebi të ri dhe t'u bëjë thirrje njerëzve për ta pranuar atë.
Mosmarrëveshja n mes të Ehli Sunnetit dhe të Shiitëve në lidhje me këtë çështje është edhe shkaku kryesor për paraqitjen e dallimeve në lidhje me Hz Mehdiun (a.f.), në të cilin besojnë të dy palët.
Sipas pikëpamjes Shiite, Hz Mehdiu (a.s.) është një person të cilit i dihet babai., familja dhe personaliteti i tij. Por, sipas Ehli Sunnetit ai është një person që nuk ka lindur dhe se ai do të vijë në këtë botë në kohën e fundit para Kiametit. Për këtë arsye, shohim se shumë prej tyre e shpallin veten si Mehdi të shumëpritur.
Por, asnjëri prej Shiitëve nuk ndërmerr një hap të tillë në këtë drejtim. Edhe nëse i emërtojnë fëmijët me emrin Mehdi, kjo është njëjtë sikur që e emërtojnë me Muhammed ose Ali. Pra qëllimi është që fëmija të jetë i uruar sikur që është i uruar ai emër. Shiitët besojnë se Hz Mehdiu (a.s.) ka lindur para dymbëdhjetë shekujve, se tani ndodhet në periudhën e fshehtësisë (gajb) së madhe dhe se nuk mund të shihet. Atëherë, shfaqja e Hz Mehdiut (a.s.) paraqet një lloj të mrekullisë (Muxhize) për Shiitët.
Ehli Sunneti dhe Shiitët kanë pasur mosmarrëveshj ë mes veti edhe në lidhje me hadith-et që nuk kanë bëjnë me personalitetet, si për shembull hadith-i:
“Mosmarrëveshja (ihtilaf) në mesin e Ummetit është mëshirë”
Këtë hadith Ehli Sunneti e komenton në këtë mënyre;“Nëse ka mosmarrëveshje në mes mez-hebeve në lidhje me ndonjë çështje juridike (fikh), atëherë ajo është një mëshirë për myslimanët dhe në këtë rast çdokush mund të veprojë sipas situatës që i përshtatet më së shumti, që edhe kjo është një mëshirë. Për shembull, nëse Imam Maliki shfaq vështirësi në lidhje me ndonjë çështje,ndërsa Imam Ebu Hanife jep lehtësi për të njëjtën, atëherë mund të veprojë sipas pikëpamjes së Imam Ebu Hanifes.”
Shiitët e komentojnë këtë hadith ndryshe, sepse, në burimet e librave të hadith-eve Shiite është regjistruar një.rrëfim i këtillë: “E kanë pyetur Imam Xhafer Sadikun (a.s.) se si është e mundur që mosmarrëveshja të bëhet mëshirë, ai u përgjigj: “I dërguari i Allahut (s.a.a.) ka thënë të vërtetën”. Atëherë personi që e parashtroi pyetjen vazhdoi:
“Nëse mosmarrëveshja e tyre është mëshifë, atëherë a është marrëveshja e tyre vështirësi (bela) për bashkësinë”. “Jo, nuk është ashtu siç po mendoni ti dhe ata (dijetarët e Ehli Sunnetit). Qëllimi është që myslimanët t'i shkëmbejnë pikëpamjet e tyre në mes veti për të zgjeruar diturinë e tyre” dhe pastaj lexoi ajetin 122 të sures Tevbe: “E përse nga çdo grumbull i tyre të mos shkojë një grup për t'u aftësuar në diturinë fetare, për të mësuar dhe për të frikësuar popullin e vet kur të kthehen tek ata”” Pastaj, Imam Xhafer Sadiku (a.s.) vazhdoi: “Nëse shfaqen mosmarrëveshjet në fe,atëherë do të shfaqen edhe fraksionet për shejtanin” (Në të vërtetë, fjala ihrilaf në gjuhën arabe ka disa kuptime, dhe njëra prej tyre është shkuarje-ardhje. Në këtë hadith e ka kuptimin e daljes në rrugë me qëllim të përfitimit të diturisë dhe jo në kuptimin e formimit të fraksioneve dhe pikëpamjeve të ndryshme. (Shënim i autorit)
Siç mund të vërejmë, ky komentim bën thirrje për unitet dhe për kundërshtim të ndarjeve në fraksione”.
(Një shembull i vogël i kësaj mosmarrëveshjeje është ky: Leximi i Besmeles në namaz sipas Malikive është mekruh, sipas Shafive është farz, sipas Hancfive është mustehab. Ndërsa sipas Hanbelive, te namazet që duhet të lexohen me zë, Besmeleja duhet të lexohet pa zë)
Në anën tjetër, nuk përputhet as me ajetin e Kuranit ku bëhet thirrje për unitet:
“Ky është Ummeti juaj i vetëm, Unë jam Zoti juaj dhe ruajuni prej dënimit Tim” (Muminun, 52).
Ajeti i J03-të i sures Ali Imran thotë:
“Mbahuni të gjithë për litarin e Allahut dhe mos u përçani.”
Edhe në ajetin e 46-të të sures Enfal kemi të njëjtën këshillë:
“Dhe mos u përçani në mes veti, Pastaj do të dobësoheni dhe do ta humbni fuqinë”
A mund të mendohet një ndarje më e keqe sesa përçarja në grupe ose ndarja në mez-hebe të ndryshme duke i armiqësuar në mes veti individët e një Ummeti,ku si përfundim do të akuzojnë njëri-tjetrin si jobesimtar dhe madje edhe do ta shpallin si të lejueshëm derdhjen e gjakut të të tjerëve” Ngjarjet që janë shfaqur gjatë historisë, janë dëshmi më të mëdha të saj të keqeje.
Ndërsa, Allahu Teala ka paralajmëruar për përfundime të hidhura për ata që bëjnë ndarje në mesin e myslimanëve.
Në ajetin e 70-të të sures Ali Imran thuhet:
“E mos u bëni si ata që u ndanë grup-grupe dhe u përçanë në mes veti, pasi u patën zbritur argumentet”
Ajeti i 159-të i sures Enam thotë:
“Me të vërtetë, për ata që e përçanë fenë e tyre dhe u bënë grupe-grupe, ti nuk ke asgjë me ta”
Në ajetet 31 dhe 32 të sures Rum thuhet:
“Mos u bëni ndër idhujtarët, ata të cilët e përçanë Fenë e tyre dhe u bënë grupe-grupe, ku secili grup i gëzohet idesë së vetë”
Këtu e shoh të dobishme të bëj një sqarim: Në ajet përmendet termi shije'an (grupe-grupe) por, kjo nuk ka fare me Shiitët, siç supozojnë shumë njerëz. Njëherë, më erdhi një i paditur (xhahil) dhe më tha:
“Largohu prej Shiitëve, sepse, ata nuk e donë fare Allahun. Edhe Hz Resulullahu (s.a.a) i ka larguar njerëzit prej tyre.” E pyeta atë: “ A ke ndonjë argument lidhje me kë gjigje ai citoi ajetin e lartpemendur: “ata të cilët e përçanë fenë e tyre dhe u bënë grupe-grupe, ti nuk ke asgjë me ata”. U mundova t'i shpjegoj atij se shprehja shije'an që përdoret në ajetin e cekur e ka kuptimin grupe-grupe dhe se kjo nuk ka te beje aspak meShiitet,por ai ishte kembengulles ne mendimin e tij.
Atij qe imamii xhamise s etij e kishte mesuar se Allahu eshte materie e kishte këshilluar se duhet të rrijë sa më larg prej Shiitëve. Këtë ngulitur në mendjen e tij dhe nuk pranonte asgjë tjetëri.
Tani, të kthehemi te tema jonë kryesore. Unë, në kohën kur ende nuk e pata kuptuar të vërtetën, sa herë që e kam lexuar hadith-i “Mosmarrëveshja në mesin e Ummetit tim është mëshirë” dhe pastaj duke e lexuar hadith-in: “Ummetii im do të ndahet në shtatë Ihjetë e dy grupe dhe, përveç një grupi, të gjithë do të shkojnë në Bjithmonë habitesha dhe e pyetja veten: shtë e mundur që përçarja e Ummetiit të bëhet mëshirë dhe njëkohësisht shkas për të hyrë në xhehenem”??
Por, pasi që e lexova komentimin e hadith-it prej Imam Xhafer Sadikut (a.s.), më nuk kishte vend për habinë time dhe këtu e kuptova se Imamët e Ehli Bejtit janë Imamët e vërtetë që e ndriçojnë errësirën dhe që i jnë njerëzit. Pastaj, m'u bë e qartë edhe kuptimi i të Hz Resulullahut (s.a.a.) në lidhje me inë e tyre:
“Në mesin tuaj, Ehli Bejti im i përngjan anijes së Nuhit. Çdokush që hyn në atë anije do të shpëtojë dhe çdokush që mbetet jashtë ij do të fundoset. Mos kaloni përpara tyre, se do të shkatërroheni. Mos ngecni mbrapa tyre se (prapë) do të shkatërroheni. Mos provoni t'i mësoni ata, sepse ata dinë më shumë se ju."
(Savaiku-l Muhrika, £.136 dhe 227: Xhami-us Sagir, v.2, f.132: Musnedi Ahmed, v.3, f.17 dhe v.4, f.361 Hiljet-ul Evlija, v.4, f.306: Mustedrek-us Sahihejn, v.3, f.51: Talhis-i Zehebi-El Muxhem-us Sagir-i Tabarani, v.2, f.22
25)
Në lidhje me Ehli Bejtin, Imam Aliu (a.s.) ka thënë:
“Shikoni Ehli Bejtin e të Dërguarit dhe përqafoni atë. binduni atyre: ata nuk do t'ju devijojnë nga rruga e drejtë dhe nuk do t'ju drejtojnë kah e keqja. Nëse ata ulen, edhe ju uluni nëse ata ngrihen, edhe ju ngrihuni. Mos kaloni përpara tyre, sepse do të devijoni, mos ngecni mbrapa tyre sepse do të shkatërroheni."
Nehxh-ul belaga, v2.f. 190
Në një fjalim tjetër, Hz. Aliu duke folur për vlerën e Ehli Bejtit thote:
“Ata janë jetë për diturinë dhe vdekje për paditurinë,zemërbutësia e tyre është nga dituria e tyre, e jashtmja e tyre është prej të brendshmes se tire,heshtja e tire eshte lajmëtari i urtësisë së mendjes së tire.Ata nuk e kundërshtojnë të vërtetën dhe nuk vijnë në mosmarrëveshje në lidhje me të.Ata janë shtyill e shtyllat e fesë dhe strehimore për shpëtim.E vërteta tek ata e arritipërkryerjen dhe e pavërteta u shkul nga vendi i tij dhe gjuha e tij u çrrënjos.Mbrojtjen dhe zbatimin e fesë ata e bëjne duke përdorur mendjen dhe inteligjencën e tyre, jo përmes të dëgjuarit dhe transmetimit prej të tjerëve, ka shumë që c transmetojnë diturinë, por pak janë ata që e zbatojnë atë. Nehxh-ul belaga, v3.f. 439
Të vërtetën e ka folur dera e qytetit të diturisë, Imam Aliu (a.s.). Me të vërtetë ekziston dallimi i madh në mes të atij që e mbron fenë përmes dëgjimit dhe transmetimit prej të tjerëve dhe atij që mendon vetë, pa u mbështetur në mendimet e të tjerëve. Ata që dëgjojnë dhe të shumtë. Nuk janë të paktë ata sahabe që kanë dëgjuar hadith-e prej Hz Resulullahut (s.a.a.) dhe pa e kuptuar drejt kuptimin, kanë bërë transmetimin e tij.
Ndonjëherë, të tillët e kanë transmetuar të kundërtën e synimit të hadith-it. Të paktë janë ata që e kanë kuptuar kuptimin e hadith-it dhe e kanë transmetuar të njëjtën. Ndonjëherë, përkundër dedikimit të tërë jetës së tij ndaj diturisë, njeriu mund të arrijë pjekurinë vetëm në një degë të caktuar të diturisë. Madje, mund të bëhet ekspert në një lëmi të caktuar të shkencës apo të artit, por nuk mund të drejtohet në lërnenj tjerë të diturisë.
Ndërsa, Imamët e Ehli Bejtit kanë zotëruar dituri të thella e të gjera në gjithë lëmenjtë e sferave të ndryshme të diturisë dhe këtë fakt e kanë të njohur hulumtuesit e historisë. Historia është e mbushur plot me shernbuj që dëshmojnë për dituritë e thella hyjnore të Imam Aliut (a.s.). Një dëshmi tjetër për këtë është shkolla e diturisë së Hz Imam Muhamed Bakirit (a.s.) dhe e Hz Imam Xhafer Sadikut (a.s.). Në këtë shkollë kanë marrë dituri me mijëra dijetarë prej lëndëve si: Fikh, kelam, tefsir, kimi, etj.