Ligjërata 83

 

Kjo ligjëratë quhet Gharra dhe është një nga ligjëratat më të bukura të Imam Aliut Lavdi pastë Zoti, Që është përmbi çdo gjë tjetër dhe Që është pranë përmes Mirësisë e Dijes së Tij. Ai është Falësi i gjithë shpërblimeve e shquar jeve dhe Shpërndarësi i reve të mjerimit dhe vështirësive. Lëvduar qoftë Zoti për mëshirën e Tij të përjetshme dhe për bujaritë e Tij të pafund. I besoj, sepse Ai është i Shfaquri dhe i Pari në gjithçka; i kërkoj të më udhëheqë, sepse Ai më është i Afërti dhe Udhërrëfenjësi; i lyp ndihmë, sepse Ai është i Fuqishmi e Ngadhnjyesi; dhe ia besoj Atij gjithçka, se Ai është i Mjaftuesh mi dhe Përkrahësi. E, po ashtu, dëshmoj se Muhammedi është shërbëtori i Tij e Profeti i Tij, se Ai e dërgoi për rrënjosjen e porosive të Tij, për përhapjen e Mesazhit Përfundimtar të Tij e për të dhënë paralajmërimet e Tij.

 

Thirrje njerëzve për përkushtim

 

O krijesa të Zotit, ju këshilloj të keni frikë nga Ai, se Ai ka dhënë shem buj e caktuar zgjatje për jetët tuaja; ju ka dhënë mbulesënI e veshjes dhe ju ka shpërndarë mjete jetese; ju ka rrethuar me dijen e Tij e ju ka caktuar shpërblime; ju ka dhuruar mirësi të pamata e dhënë dhurata të panumërta; ju ka paralajmëruar nëpërmjet fakteve tepër të thella880 e ju ka numëruar nëpërmjet numrave; dhe ju ka caktuar moshën në këtë vend prove e këtë shtëpi, ku jepet mësim.

 

Në këtë botë jeni për provë dhe për këtë do jepni provim. Kujdes prej kësaj bote S’ka dyshim që ajo është vend rrëkeshë të ndyra e të turbullta dhe burim kënaqësishë të ndotura. Dukja e saj është joshëse, por brendësia e saj është shkatërronjëse. Ajo është ëndërr që përfundon shpejt, pasqyrim që davaritet, hije që nxiton për në terr dhe shtyllë e anuar, gati për të rënë. Kur përbuzësi i saj fillon ta pëlqejë dhe mosnjohësi i saj gjen në të haré, ajo ngrihet dhe fërkon duart, i mbërthen që të dy në kurthin e saj, i bën shenjë për shigjetat e saj dhe u vërvit lakun e litarit të vdekjes përreth qafës; pastaj i flak në varrin e ngushtë, si në një banesë të frikshme, për t’u thënë se ai është vendi ku duhet të rrinë deri sa të marrë hakun për veprimet e tyre. Kështu vazhdon brez më brez: Vdekja nuk i ndalon dot në rrënimin e tyre dhe mbijetuesit nuk i druhen aktit të mëkatit.

 

Vdekja dhe Ringjallja

 

Ata ndjekin pas njëri-tjetrin886 për të vazhduar turma-turma drejt ku f irit të fundit e takimit me vdekjen, dhe kështu përfundon çdo gjë: Bota vdes e ringjallja afrohet dhe më shumë. Atë Ditë ZotiII do t’i nxjerrë jashtë barkut të varreve a nga foletë e zogjve, strofkat e bishave e gjithë vendet e tjera, ku vdekja i ka shpurë apo proftasur.

 

Atëhere do nguten nën komandën e Tij e do të vrapojnë si kopé pa gojë, më këmbë e me ngutje, dallgë-dallgë, drejt ven dit që është caktuar për rikthimin e tyre përfundimtar. Të gjithë do jenë nën shikim të Zotit e do dëgjojnë këdo që do t’u flasë.

 

Do kenë veshur rrobën e atij që nuk ka më përkrahje dhe do të jenë krejt të nënshtruar, pa asnjë pikë dinjiteti. Atë Ditë, s’do t’u hyjnë më në punë sajesat e mendjes dhe shpresat do t’u veniten; zemrat do vithisen qetësisht,zërat do firojnë, djersa do t’ua mbyti fytin, frika do rritet dhe veshët do shun gullohen nga zëri shurdhues i lajmëtarit që thërret drejt Gjyqit të Fundit, drejt vendimit të tij për hakun, drejt goditjes së ndëshkimit dhe drejt dhënies së shpërblimit.

 

Kufizimet e jetës

 

Njerëzit u krijuan si provë e pushtetit të Tij e linden, rriten e zhvillohen mendërisht nën autoritetin e Tij; pastaj i merr vdekja përmes dhembjeve dhe i kall nëpër varre, ku do kthehen sërish pluhur. Pastaj do ngjallen prapë nga i pari te i fundit dhe secilit do t’i jepet vendimi për shpërblim apo do t’i kërkohet hesap për veprimet e bëra.

 

Të gjithëve u ishte dhënë kohë të kërkonin shpëti min, u ishte dëftuar rruga e drejtë dhe lejuar të jetonin e kërkonin mbështetje; atyre u ishte shpërndarë terri i dyshimeve rreth kësaj jete të tyre të parë e u ishte dhënë liri në një vend, ku duhej të përgatiteshin për garën e Ditës së Fun dit, duke zgjedhur urtësisht pikësynimet dhe duke marrë e përdorur aq kohë sa u duhej për të siguruar përfitime të vërteta dhe për t’u pajisur për vendin tjetër të qëndrimit.

 

 Nuk ka lumturi pa përkushtim

 

Sa të përshtatshme janë këto paralajmërime e shembuj mësimdhë nës, kur i presin zemra të pastra, veshë dëgjues, shikime të mprehta dhe mendje të kthjellëta! Kini frikë nga Zoti si ai që dëgjoi këshillën e mirë e u përul përpara saj, që bëri mëkat dhe e pranoi, që ndjeu frikë dhe veproi me virtyt, që u ngut kur u tremb, që besoi dhe kreu punë të mbara, që iu kërkua të merrte mësim dhe e mori, që hoqi dorë kur iu tha të përm bahej, që iu gjegj thirrjes së Zotit e u mbështet pas Tij, që u pendua kur u kthye mbrapsht895, që imitoi pasi pasoi896, dhe që e pa udhën e drejtë kur iu tregua. Ky njeri u dha pas kërkimit të së vërtetës dhe u shpëtoi të këqijave të kësaj bote duke ikur prej tyre.

 

Ai i mblodhi punët e mira si zahiré për veten e tij, kulloi përmbajtjen e qenies së vet, ndërtoi për botën tjetër e mori me vete pasuri të përshtatshme për ditën e ndarjes nga kjo botë, duke mbajtur për para syve udhëtimin e tij, kërkesën e tij e pozicionin e nevojës së tij. Pastaj i nisi të gjitha këto për në banesën ku do të qëndrojë, përpara se të nisej edhe vetë. O krijesa të Zotit, kini frikë prej Tij duke mbajtur mend pse ju krijoi, dhe druajuni prej Tij në masën që ju thotë Ai që t’i druheni. Veproni në mënyrë që ta meritoni atë që ju ka premtuar Ai, duke patur besim në vërtetësinë e premtimit të Tij e duke patur frikë nga Dita e Gjyqit të Fundit.

 

Pjesë e po asaj ligjërate, që u sjell njerëzve në vëmendje mirësitë e Zotit Ai bëri për ju veshë, që të dëgjoni e ruani gjithçka të rëndësishme; sy, që të keni shikim, në vend që të jeni të verbër; gjymtyrë të ndërtuara nga pjesë më të vogla me përkulshmëri në proporcion me trajtat e formave të tyre dhe gjatësinë e moshës së tyre; trup, që mban vetveten; organe e zemër që merren me kërkimin e shpërndarjen e ushqimit për të, si dhe shumë mirësi të tjera të mëdha e dhurata që imponojnë detyrime e janë fortesa të sigurisë. Ai ju fiksoi mosha që ju nuk i dini. Ai mbajti për ju ngritur rrënojat e brezave të kaluar që të mund të nxëni. Ato kohë njerëzit jepeshin pas qejfeve e nuk e njihnin vetëpërmbajtjen. Po vdekja i mori përpara se të nginjeshin dëshirat e tyre dhe i shqiti me kthetrat e saj prej tyre.

 

Ata nuk vunë zahiré për vete, sa kohë që kishin trupat të shëndetshëm, dhe nuk morën mësim nga zikzaket e rinisë. A nuk presin këta njerëz ende të rinj moshën e vjetër, kur shpina u kër ruset? A nuk presin sëmundje ata që gëzojnë shëndet e freski? Po njerëzit që jetojnë, a s’e presin dhe ata orën e vdekjes? kur çasti i ndarjes të ketë ardhur e udhëtimi të jetë i afërt, plot me sëmbime të hidhura dhe turbullirë, vuajtje nga dhembjet dhe mbytje nga pështyma që të ngec mu në fyt? kur vjen koha e kërkohen kushërinjtë e miqtë për ndihmë e për të ta rrotulluar trupin në shtrat? A munden atëhere të afërmit që të ta ndalin vdekjen? a munden gratë vajtojca që të bëjnë ndonjë mrekulli?

 

Jo. Mbetet vetëm vetmia në varrezë,mbyllur në dheun e gropës së ngushtë. Atje ku lëkura shpohet vrima-vrima nga zvarranikët e freskia merr fund nga të gjitha këto kobe. Shtërngatat kanë zhdukur gjithë gjurmët e mjerimet kanë fshirë edhe vetë shenjat e tyre. Trupat e freskët janë tretur e tharë dhe kockat janë sfungjeruar, kurse shpirtrat janë ngarkuar me barrën e mëkateve e janë bërë të vetëdijshme për gjërat e panjohura. Por tani nuk mund të bëhen më bëma të mira e të këqijat s’shlyhen dot më me pendesë. A nuk jeni ju bijtë, etërit, vëllezërit dhe të afërmit e këtyre të vdekurve?

 

A nuk do t’i ndiqni edhe ju gjurmët e tyre? A nuk do bëni edhe ju rrugët e tyre? Por zemrat janë ende in diferente, të pavëmendshme ndaj udhëheqjes e të zëna me punë të mbrapshta; sikur ai, të cilit i bëhet thirrje, të ishte dikush tjetër, dhe sikur udha e drejtë të ishte vërtet mbledhja e kënaqësive të kësaj bote! Por dijeni, se do t’ju duhet të kaloni nëpër urën e Siratit, aty ku shkallët lëkunden, këmbët rrëshqasin dhe priten rreziqe të frikshme në çdo hap.

 

Përgatitja për Ditën e Gjykimit Kini frikë nga Zoti me frikën e njeriut të urtë, që u është larguar gjërave të kësaj bote nga malli për botën tjetër. Droja nga Zoti e ka përvuajtur me mundime e dhembje trupin e tij, zgjimet për lutjet e natës e kanë shndërruar gjumin e tij të pakët në vigjëllim, shpresa902 e mban të etuar gjatë ditës, për korja ia frenon ambicjet dhe kujtimi i Zotit regëtin pa reshtur mbi gjuhën e tij. Ai u trembet rreziqeve dhe u shmanget rrugëve jo të sheshta për t’u futur në udhët e qarta; ndjek udhën më të shkurtër për të arritur qëllimin dhe s’e lë pasionin t’ia shtrembërojë mendimin, as shprehjet e dykuptimshme që t’ia verbojnë sytë; ka paqe dhe i mbush ditët me ngazëllim nga hareja e lajmeve të mira e joshja e të mirave të përjetshme; kalon nëpër shtigjet e kësaj bote me përkorje dhe e fiton botën tjetër me virtyt.

 

Ai ngutet drejt virtytit nga frika e tërheqjes në ves; lëviz i ethshëm tërë jetën e tij të shkurtër në këtë botë e harrohet pas kërkimit të së mirës së përjetshme, duke iu shmangur së keqes; është i vëmendshëm sot për të nesërmen dhe nuk e heq të ardhmen nga vështrimi. Sigurisht, shpërblimi dhe suksesi më i mirë është Parajsa dhe ndësh kimi dhe mjerimi më i përshtatshëm është Skëterra. Zoti është Hakmarrësi e Ndihmësi më i mirë, kurse Kur’ani - argumenti dhe referenca më e mirë për gjykim.

 

 Paralajmërimi kundër Shejtanit

 

Këshilla ime është që t’i frikoheni Zotit, Që s’ju la më shfajësim për atë që paralajmëroi e që e shteri argumentin e udhëheqjes në lidhje me udhën e drejtë, që ju dëftoi. Ai ju bëri të vetëdijshëm për armikun903 që jua surb e për thith zemrat heshturazi e ju flet vjedhurazi në vesh, duke ju futur kështu në rrugë të gabuar, duke ju bërë premtime mashtruese, duke u fshehur nën për shtypje mashtruese dhe duke ju çuar në shkatërrim. Ai jua shfaq mëkatet e këqija në forma joshëse e i tregon të natyrshme edhe krimet më të ndyra. Dhe vetëm pasi ju ka futur në strofkën e tij, pasi e ka arritur qëllimin e tij dhe ju ka bindur të punoni për të dhe për të zezën tuaj, vetëm atëhere jua hap sytë dhe ju lë që ta shihni të vërtetën.

 

E ju shikoni mëkatet tuaja të përbindshme dhe gjërat që vijnë më pas pashmangshmërisht, dhe ndjeni dëmin e pasojave të trishtueshme të fjalëve dhe veprave tuaja; por është vonë, se nuk ka më kohë të pendoheni, as ta zhbëni të keqen që bëtë

 

Pjesë e po asaj ligjërate që trajton krijimin e njeriut

 

Shikojeni njeriun që Zoti e krijoi pas një radhe perdesh në terrin e mi trës së nënës nga ajo që në krye ishte një vërshim fare, pastaj lëmsh pa formë, pastaj embrion, pastaj foshnjë që rrufit gjirin, pastaj fëmijë dhe, më tej, riosh i rritur plotësisht. Zoti i dha zemër që punon në mënyrë të përkryer, mendje të shëndoshë e të mbrojtur mirë, gjuhë për të folur e sy për të parë, në mënyrë që të mundë të marrë mësim nga gjithçka që ndodhet përqark tij, për të kup tuar e ndjekur paralajmërimet dhe për të hequr dorë nga e keqja.

 

Po kur arrin rritjen normale e shtati i fiton zhvillim mesatar e bëhet truplartë e i fuqishëm, bie në vetëmashtrim, krenari e kotësi. Atë kohë, male të tëra dëshirash i zënë pamjen, e ai zhytet në plotësimin e tyre e të qëllimeve të ulëta, që synojnë kënaqësitë e kësaj bote.

 

Ai s’druhet më nga asnjë e ligë dhe nuk frikësohet nga asnjë befasi, deri sa vdes i ngadhnjyer prej veseve të tij. Kështu, pra, e shpenzon jetën e tij të shkurtër: Duke rendur pas hiçit, pa f ituar ndonjë shpërblim dhe pa përmbushur ndonjë përgjegjësi. Dhe, ndërsa është ende në krahët e epsheve, e mbërthen sëmundja fatale dhe ai e humb fare. Netët i kalon pa gjumë, në torturat e maktheve dhe mundimet e dhem bjeve e të sëmundjeve, duke patur aty pranë vëllain e një barku, babain e dashur, nënën që vë kujën e motrën që e lan me lotë, ndërsa vet ai është në vegime marrosëse, në humbje alarmonjëse ndjenjash, britma drithëronjëse, rënkime të pafuqishme, ankthe të frymëmbajtjes dhe shtrëngime të vdekjes.

 

Pas kësaj e mbështjellin në qefin, tashmë të heshtur dhe të nënshtru ar ndaj të gjithëve, dhe e vendosin mbi dhoga, ashtu, të rrëgjuar nga vuajtjet e të tretur nga lëngata. Turma e djelmoshave dhe e vëllezërve, që i nden jën pranë, e shpien në qelinë e vetmisë së tij, aty ku i ndalohen lidhjet me vizitorët. Pastaj ata që e shoqëruan largohen dhe ata që e vajtuan kthehen, ndërkohë që ai mbetet në varr të tij, në pritje të hetimeve tmerronjëse dhe të ekzaminimeve zvarranike. Por tmerri më i madh i këtij vendi është uji zhuritës e futja në Skëterrë, aty ku ligjin e bën flaka e zjarri e ku prushi flakë i kuq pjek përjetësisht. Aty nuk ka prehje, as kohë për t’u qetuar, as fuqi që mund të ndërmjetësojë, as vdekje që të sjellë ngushëllim dhe as gjumë për të fashitur dhembjet. Aty do të mbetet përgjithmonë, i ekspozuar ndaj vdekjeve të llojeve të ndryshme dhe ndaj mundimeve të paprera.

 

 Prandaj e duam strehën e Zotit.

 

Mësimi që duhet nxjerrë nga ata që kanë ikur nga kjo jetë O krijesa të Zotit!

 

Ku janë ata që u lejuan të arrijnë mosha të mëdha e që gëzuan mirësi? U dhanë mësime e nuk i mësuan, u dhanë kohë dhe e shpen zuan për gjëra kot, u dhanë shëndet dhe e harruan misionin e tyre. Të gjitha i patën: Jetën e gjatë për të jetuar, mjete jetese me shumicë, paralajmërimin për ndëshkim të hidhur dhe premtimin për dhurata të shumta. Largohuni, pra, nga mëkatet që çojnë në shkatërrim e vese e tërheqin zemërimin e Zotit!

 

O njerëz, që kini sy e veshë dhe pasuri e shëndet! Mos vallë ekziston ndonjë vend për t’u mbrojtur, ndonjë strehë e sigurtë, apo azil, apo liman, apo rast për të ikur, apo qoftë edhe për t’u kthyer përsëri? Në qoftë se jo, atëhere mendoni me kujdes, ç‘jeni duke bërë me jetën tuaj e për ku jeni nisur. Ç‘gjëra janë ato që ju mashtrojnë?

 

Nuk ka dyshim që pjesa e secilit në këtë botë është  veç një copë tokë me masën e shtatit të tij, ku ai do rrijë shtrirë me faqet në pluhur. E tanishmja është koha më e mirë për të vepruar. O krijesa të Zotit: Për sa kohë që qafa është e lirë nga laku908 dhe shpirti është akoma i paprangosur909, keni ende mundësi të kërkoni udhëheqje; keni shëndet të trupit e mund të mblidheni në shoqëri; keni përpara pjesën e jetës, që ju ka mbetur; keni mundësi që të veproni me vullnetin tuaj; keni kohën për t’u penduar dhe jeni në rrethana paqësore. Veç duhet të veproni, para se të bini në gjendje të vështirë e në halle, apo t’ju mbërthejë frika e dobësia, para se t’ju vijë vdekja e pritur, dhe përpara se t’i shkoni Zotit të Pushtet shëm e të Gjithëfuqishëm. Sejjid Raziu thotë:

 

Tregohet që kur e mbajti Imam Aliu këtë ligjëratë, njerëzit filluan të dridhen, lotët u rridhnin syve dhe zemrat e tyre ishin llahtari sur. Disa njerëz e quajnë këtë ligjëratë ‘Ligjërata Brilante’ (Khutbe’t ul-Gharra).