Ligjërata 32

Për nënçmimin e kësaj bote dhe llojet e njerëzve të saj

O njerëz! Jemi lindur në kohë të mbrapshtë e mosmirënjohëse, kur i virtytshmi shikohet si pervers dhe i padrejti vazhdon të dhunojë. Nuk e përdorim atë që dimë, as e zbulojmë atë që s’dimë. Dhe s’kemi frikë nga fat keqësia, deri sa ajo na ndodh. Njerëzit janë katër llojesh. Është ai, të cilin në udhën drejt së ligës e pengon vetëm pozita e ulët, mungesa e guximit dhe e mjeteve, si dhe pasuria e paktë.

Pastaj vjen ai që zhvesh shpatën e bën të këqija fare hapur, që mbledh rreth vetes kalorës e këmbësorë, që ia përkushton vetveten shtimit të pasur  isë, që udhëheq trupa e ngjitet në minber për të arritur shkatërrimin e besimit e zëvendësimin e tij me ves e intolerancë. Sa e keqe është ujdia që pranuat, për ta bërë gëzimin e kësaj bote çmim të vetvetes, në vend të atij që ju ka caktuar Zoti!

I tillë është ai që e kërkon këtë botë me veprime që janë përcaktuar për kërkimin e tjetrës dhe që nuk e synon të mirën e botës tjetër nëpërmjet vepri meve në këtë botë761; është ai që e mban trupin të krekosur, hedh hapa të vogla e të përvuajtura, ngre lart kindin e veshjes për të treguar përkorje, stolis trupin për t’i dhënë vetes autoritet dhe e keqpërdor tolerancën e heshtur, por qortuese, të Zotit, si të ishte leje e vërtetë për të bërë të tjera mëkate. Pastaj është ai që ka ngelur pas në garën për prona e toka ngaqë nuk kishte fuqi, as mjete. Kjo ia bën të ulët pozitën që ka, po ai e quan këtë gjë kënaqje dhe i vesh vetes rrobën e përkorjes, megjithëse këtë virtyt s’e ka patur kurrë. Pastaj janë ca njerëz fare të paktë, me sytë molisur nga kujtimi i rik thimit dhe të tretur në lot nga ankthi i Ditës së Fundit.

Një pjesë nga ata u trajtuan keq e u ha-llakatën, një pjesë u frikësuan e përulën, disa janë bërë të heshtur, sikur t’u kishin vënë mëgojzën, disa falen me çiltërsi, disa i ka dërrmuar dëshpërimi e i ka mbytur dhembja. Ankthi i bën këta njerëz anonimë kurse përçmimi i bashkëqenieve të tyre i bën të fshihen në vetmi e izolim.

Dhe kështu zhyten në një det hidhërimi, me gojët kyçur dhe zemrat thyer. Predikuan sa u lodhën, u dhunuan sa ua morën dhe nderin, e u vranë sa ngelën fare pak në numër. O njerëz! Kjo botë duhet të jetë në sytë tuaj më pavlerë se lëvozhga e akacjes apo një fije floku.

Kërkoni mësim nga ata që ecën para jush, përpara se  të marrin mësim prej jush ata që vijnë pas jush. Shmanguni prej saj duke men duar të ligat e saj. Kjo botë u ka ikur nga duart edhe atyre, që e kanë dashur e kanë qenë lidhur me të shumë më ngushtë.

 Sejjid Raziu thotë: Disa njerëz injorantë ia veshin Mu’avies këtë ligjëratë, por s’ka asnjë dyshim që ky është një fjalim i Imam Aliut. Si mund të krahasohet f loriri me baltën apo uji i kulluar i gurrës me ujin e qelbur të kënetës! Në këtë çështje ka tërhequr vëmendjen specialisti dhe eksperti i njohur i kritikës, Amr bin Bahr el-Xhahizi, i cili është shprehur për këtë ligjëratë në librin e tij el-Bejan we’t Tabi’in. Përveç kësaj ai tregon se kush ia ka atribuar ligjëratën Mu’avies, pastaj pohon se ka shumë më tepër të ngjarë që ky të jetë një fjalim i Imam Aliut, sepse është në pajtim të plotë me mënyrën se si i gruponte ai njerëzit dhe me informa cionin që jep për padrejtësinë, mjerimin, të kuptuarit dhe frikën. Për më tepër, nuk është dëgjuar kurrë që Mu’avia të ketë folur për jetën e të devotshmëve dhe të përkorëve.