Ligjërata 130

Mbajtur kur dëbuan Ebu DherinI për në Rabza

O Ebu Dher! Ti je indinjuar në emër të Zotit, prandaj mos e humb shpresën tek Ai, për të Cilin ti u indinjove. Njerëzit të druheshin në çështjet e kësaj bote, e ti u druheshe për besimin tënd. Leri, pra, në punën e tyre për gjithçka që të druhen, e ik prej tyre e merr me vete çdo gjë, për të cilën u druhesh. Sa shumë nevojë kanë ata për atë, drejt së cilës ti përpiqesh t’i kthesh, dhe sa pak nevojë ke ti për atë, që ata ta mohojnë! Ti do ta mësosh shpejt se cili është fitimtari i të nesërmes dhe cili është për t’u patur zili. Edhe sikur këta qiej e kjo tokë të ishin mbyllur për ndokë e ky të kishte droje nga Zoti, Zoti do t’ia hapte. Veç e drejta duhet të joshë - e padrejta duhet të ngjallë neveri. Po të kishe pranuar joshjet e tyre për këtë botë, do të të kishin dashur, e po të kishe dhe ti pjesën tënde në të, do të të kishin dhënë mbrojtje.

_________

(Emri i vërtetë i Ebu Dher el-Ghifariut ishte Xhundub bin Xhenade. Ai ishte banor i Rabzas, një fshat i vogël në anën lindore të Medinës. Kur dëgjoi për Mesazhin e Profetit, erdhi në Mekë, u njoh me Islamin dhe e pranoi qysh në fillimet e tij, duke tërhequr mbi vete në këtë mënyrë lloj-lloj mundimesh e vuajtjesh të paprera nga Kureishët e pafé. Por mbeti i paepur në çdo rast. Ai është nga muslimanët më të parë, po veç hershmërisë së tij në Islam, Ebu Dheri ishte tepër i përkushtuar dhe njeri i sakrificës, aq sa Profeti ka thënë për të: Midis njerëzve të mi, Ebu Dheri është i ngjashmi i Isait, djalit të Merjemes, për nga përkushtimi dhe shpirti i sakrificës.

Në kohën kur u bë Umeri kalif, Ebu Dheri vajti në Siri, ku ndenji edhe gjatë mbretërimit të Uthmanit. Ai i kalonte ditët duke këshilluar, duke i udhëzuar njerëzit në rrugë të drejtë përmes predikimit dhe duke i njohur me madhështinë e anëtarëve të Familjes së Profetit. Gjurmët e shi’izmit, që takohen në Siri e Xhebel-i Amil dhe sot e kësaj dite, janë rezultat i predikimit dhe veprimtarisë së tij dhe fryt i farës së mbjellë prej tij. Guvernatori i Sirisë, Mu’avia, nuk e duronte këtë sjellje të Ebu Dherit dhe ishte shumë i pakënaqur nga kritika e demaskimi i hapët, që ai u bënte aferave e veprimtarive të tjera të gabuara të Uthmanit. Po ai nuk mund t’i bënte gjë. Më në fund i shkruajti Uthmanit se ai do ta ngrinte popullin kundër Kalifit, po të qëndronte dhe ca, prandaj duhej gjetur një ilaç kundër tij. Uthmani i dërgoi një letër, me të cilën i kërkonte ta hipte Ebu Dherin në një gamile të pashaluar dhe ta niste për në Medinë. Urdhri u zbatua. Po me të ardhur në Medinë, megjithëse i gjakosur dhe i raskapitur, Ebu Dheri rifilloi që të predikonte për të drejtën e të vërtetën. Ai u kujtonte njerëzve ditët e Profetit e u thoshte të mos hutoheshin nga salltanetet mbretërore. Kjo e vinte Kalifin e Tretë në pozitë mjaft të vështirë, prandaj u përpoq t’u vinte fré fjalimeve të tij. Një ditë e thirri e i tha: “Dua të di nëse ke thënë që Profeti është shprehur që kur Beni Umejjadët të arrijnë numrin tridhjetë, do t’i shohin qytetet e Zotit si pronat e tyre, krijesat e Tij si skllevërit e tyre dhe fenë e tij si mburojën e tradhtisë së tyre. Ebu Dheri i tha se e kishte dëgjuar Profetin të shprehej pikërisht me ato fjalë. Uthmani e akuzoi se po përhapte një gënjeshtër dhe pyeti të pranishmit nëse ndonjëri prej tyre kishte dëgjuar për një thënie të tillë. Të gjithë e mohuan. Por Ebu Dheri kërkoi që kjo pyetje t’i bëhej Ali ibn Ebi Talibit. Atëhere dërguan dhe e thirrën dhe atë e i bënë të njëjtën pyetje. Imam Aliu u përgjigj se kjo ishte e vërtetë dhe se Ebu Dheri kishte të drejtë. Uthmani e pyeti, mbi ç’bazë mund ta dëshmonte vërtetësinë e këtij hadithi. Atëhere Imam Aliu tha se e kishte dëgjuar Profetin të thoshte:

Nuk ka folës më të vërtetë se Ebu Dheri nën tërë këtë qiell dhe mbi gjithë këtë dhé. Pas kësaj Uthmani nuk mund të bënte më gjë. Po ta cilësonte gënjeshtër edhe këtë thënie, do të falsifikonte vetë Profetin. Prandaj ruajti qetësinë, megjithëse u turbullua shumë ngaqë s’mundi ta përgënjeshtronte një gjë të tillë. Nga ana tjetër Ebu Dheri filloi të fliste fare hapur kundër sistemit dhe, sa herë që shikonte Uthmanin, recitonte këto ajete:

“Lajmëroi për ndëshkim të dhimbshëm ata që grumbullojnë flori e argjend e nuk e shpenzojnë në rrugën e Zotit. Atë Ditë ata do zhuriten në zjarr të Skëterrës; e vet ata do përvëlojnë me to ballin, ijet dhe shpinën e tyre, dhe do t’u thuhet: ‘Kjo është që mblodhët për vete, prandaj shijoni ç’mblodhët!’” (Kur’ani, 9:34-5).

Kalifi i Tretë i premtoi para, po s’e futi dot në kurthin e rrjetit të tij të florinjtë këtë njeri të lirë, përdori edhe represionin, por s’e pushoi dot gjuhën e tij të thoshte të vërtetën. Më në fund e urdhëroi të largohej e të shkonte në Rabza. Për këtë ngarkoi Merwanin, birin e një njeriu që Profeti e kishte dëbuar përgjithmonë, që ta nxirrte nga Medina, dhe nuk lejoi asnjë njeri ta përcillte e të bisedonte me të. Por Imam Aliu, Imam Hasani, Imam Huseini, Akili, Abdullah bin Xha’feri e Ammar ibn Jasiri s’e përfillën këtë urdhër dhe e shoqëruan për ta përcjellë. Me këtë rast u mbajt edhe ligjërata e mësipërme. Në Rabza Ebu Dherit iu desh të kalonte një jetë tepër të vështirë. Këtu i vdiqën djali i tij, Dheri, si dhe gruaja, dhe i ngordhën të gjitha dhentë e dhitë që mbante për të jetuar. Nga fëmijët i mbeti vetëm një vajzë, që i ndau bashkë me të hallet dhe vuajtjet e urisë. Kur i shterën gjithë mjetet e jetesës dhe ditët filluan të kalojnë njëra pas tjetrës pa vënë gjë në gojë, vajza i tha Ebu Dherit: “Baba, sa kohë do bëjmë kështu? Eja të shkojmë gjëkundi për të kërkuar ushqim”. Ebu Dheri e mori me vete e u nisën shkretëtirës. Por nuk mundi të gjente bile as gjethe për të ngrënë. Në fund, u lodh e u ul në një vend. Pastaj mblodhi një grumbull rëre, vuri mbi të kokën dhe u shtri. Pas pak filloi të gulçonte, sytë i shkuan lart dhe e mbërthyen ngërçet e vdekjes.

Kur e pa vajza në këtë gjendje, u trondit e i tha: “Baba, po të vdesësh në këtë shkretëtirë të paanë, si do bëj për të të varrosur, krejt e vetme?” Ai u përgjigj: “Mos u shqetëso, bija ime. Profeti më ka parathënë se do të vdes i pandihmuar nga njeri, po për varrimin tim do kujdesen disa irakenë. Pasi të mbaroj, hidhmë sipër një çarçaf, pastaj ulu buzë rrugës. Kur të kalojë ndonjë karvan, thuaju se ka vdekur Ebu Dheri, bashkëluftëtari i Profetit”. Pastaj dha shpirt dhe ajo shkoi e u ul buzë rrugës. Nuk shkoi shumë dhe asaj ane kaloi një karvan. Në të ishte Hilal bin Malik Muzni, Ahnaf bin Kejs et-Temimi, Sasa’e bin Sauhan Ebadi, Eswed bin Kejs et-Temimi e Malik bin Harith el-Eshteri. Kur dëgjuan për vdekjen e Ebu Dherit, u tronditën shumë nga fundi i tij pa asnjë ndihmë dhe e shtynë udhëtimin e u morën me varrimin e tij. Malik Eshteri dha për qefin një çarçaf pëlhure që vlente katër mijë dirham. Pas riteve fetare dhe varrimit, ata u nisën përsëri. Kjo ngjarje ka ndodhur në muajin Dhu’l-Hixhe të vitit 32 H.)